Felsefe İle Bilim İlişkisi

Yazan: -

Okuma Süresi: 3 Dakika





İlk çağlarda, felsefe ile bilim birbiri ile iç içe bulunuyordu. Tarihsel süreç içerisinde bilim felsefeden ayrıldı ve kendi sistematik dünyasını oluşturdu. Fakat bu ayrılma kesinlikle ortadaki bağı koparmadı. Yani felsefe ve bilim, ilişkisini devamlı sürdürmeye devam etti. Bu ilişkinin başına dönecek olursak felsefe, insanın bilme, anlama, araştırma, kimi soruları yanıtlama ve gelişme gereksinmesinden doğmuştu. Felsefe bir bakıma düşünme, akıl yürütme, sorun çözme, kuram geliştirme ve açıklama yöntemlerini konu edinir. Bir konuyu temellendirmeyi amaçlar. 

Bilimle, felsefenin aynı oldukları noktalar vardır: Her ikisi de akla ve düşünme yasalarına dayanarak kendilerini haklı kılmaya çalışır. Evreni, insanı ve yaşamı bilinçli, yöntemli ve sistemli olarak araştırır. Eleştiri süzgecinden geçirilmeyen bilgiyi güvenli kılmazlar. Eleştiri sonrası kavramlar ve soyutlamalarla bazı ilke ve yasalara ulaşarak genellemeler yapar. Her ikisi de hazır ve basmakalıp bir bilgi ile yetinmeyip doğruları etkin ve eleştirel bir tavırla kendi yöntemleriyle anlama, açıklama ve yorumlama çabası içindedirler. Yine her ikisi de özdeşlik, çelişmezlik ve üçüncü halin olanaksızlığı gibi mantık ilkelerini  kullanırlar. Her ikisinde de amaç dünyayı ve insan yaşamını anlamaktır. 

Felsefe ile bilim arasında önemli farklılıklar da vardır. Bu farklılıklar konu ve yöntem bakımından olan farklılıklardır. Bilim, genel geçerliliği olan ve gözlenebilir olgulardan hareket eder. Deney yöntemini kullanarak vardığı sonuçları ise yine olgulara dönerek doğrular. Felsefede ise bir çeşit olgu demek olan insan yaşantısından ve varlıklardan hareket edebilir. Fakat felsefe ulaştığı sonuçları temellendirmeye çalışırken, olgulara değil, mantıksal analize yönelir. Filozof deney yapamaz. Filozofun ortaya koyduğu bilginin güvenirliği deneyle değil iç tutarlılığa bakılarak denetlenir.: Felsefe; evreni, insanı ve yaşamı sorgularken; bilim kendini olgular ile sınırlar. Evreni kendi inceleme alanına göre parçalara ayırır. Felsefe olgu ve olayların ardındaki gerçekliği açıklamaya çalışır. Bilim, doğa olayları arsında nedensellik bağları kurarak doğa ile ilgili yasalara ulaşmayı hedefler. Felsefede kurgusal ve rasyonel düşünüş gibi yöntemler kullanır. Bilim ise tümevarım ve tümdengelim yöntemlerini kullanır.

Bilim ile felsefe arasındaki bu yakınlık aynı düzeyde olmasa da günümüzde de devam etmektedir. Bu iki alanın yakın ilişkisinden bilim felsefesi adlı bir disiplin ortaya çıkmıştır. Bilim felsefesi genel anlamda; bilimin ne olduğu, bilimsel düşüncenin yapısı, bilimsel yöntemlerin işlevselliği, bilimsel sonuçların özellikleri, bilimin değeri ve bunlar gibi bilim hakkında sorulabilecek sorulara cevap arayan felsefi yaklaşımın adıdır. Yani bilim felsefesi, bilimin üstüne düşünmektir.


Kaynaklar:
Ahmet Cevizci, Felsefe Sözlüğü
Ahmet Arslan,  Felsefeye Giriş

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

İnsanın Evrimi ve Yaratılış Teorisi: Evrimsel Antropoloji

Yazan: -
Resim
Bu makaleler dizisi derlenmiş olup kaynakların belirli yerlerinden kırpılarak ve uyarlanarak hazırlanmıştır. Bundan dolayıdır; kaynakların kullanıldığı yerler(kısımlar) belirtilememiştir. Kaynakların ikinci el kaynak olmamasına dikkat edilmiştir. Akademik makale nezdinde olacak kadar güvenilir ve sağlam kaynaklar kullanılmıştır. Kaynaklar ile ilgili bir şüpheniz var ise kaynakça bölümündeki temiz linklerden kontrol edebilirsiniz. ...Dinozorların yeryüzünden silinmeleri pek çok yeni türün gelişmesini sağladı. Doğa, yavrularının hayatta kalabilmesi için mutlaka anne veya babaya ihtiyacı olan marsupial ya da keseli hayvanlar gibi beyinleri hala büyüyordu. Maharetlerini çift görüşü ve daha büyük beyini geliştirmek için bir kısmı ağaçlara gidip çevrelerinin merakla incelediler, bir kısmı da babunları oluşturdu ki bu da bizimle ilgili değil. Maymunlar ve insanların atası ise çok daha sonra gelişti. Kemik kas ve molekülleri dahi karşılaştırdığımızda maymunlar ve insanlar arasında öneml...
Devamı

GENÇLİK SOSYOLOJİSİ - KUŞAK KAVRAMI VE Y-Z KUŞAĞI DEĞERLENDİRMESİ

Yazan: -
KUŞAK KAVRAMI, Y-Z KUŞAĞI KARŞILAŞTIRMASI VE DÜNYA VE TÜRKİYE'DEKİ TOPLUMSAL DEĞİŞİM KOŞULLARI KUŞAK KAVRAMININ TANIMI Kuşak yaklaşık olarak aynı yıllarda doğmuş, aynı dönemin şartlarını yaşayan, aynı kültürel örüntülere sahip, aynı  toplumsal sorunları yaşamış yıllık yaş kümelerini oluşturan bireyler öbeği ve nesil olarak tanımlanabilir. Kuşak kavramı yeni bir anlayışta ve yeni bir yaşama duygusunda, yeni biçimlerde birleşen, eskiden belirgin çizgilerle ayrılan bireyler topluluğu olarak da ifade edilmektedir. Kuşaklar; Gelenekselciler (1925-1945), Bebek patlaması (1946-1964), X kuşağı (1965-1979), Y kuşağı (1980-2001), Z kuşağı (2000-2020!)  şeklinde sınıflandırılmaktadır. Y ve Z kuşağı, günümüzde halen yaşamaktadır ve 5-40 yaş aralığında bulundukları için toplumun çoğu alanında aktif oldukları söylenebilir. 5-19 arası Z kuşağı, 20-40 yaş arası ise kuşağı olarak kümelenmiştir. Y ve Z kuşağı dijital kuşak olarak tanımlanabilir. Çünkü Y kuşağının başl...
Devamı

GENÇLİK SOSYOLOJİSİ - KAVRAMSAL VE OLGUSAL DEĞERLENDİRME

Yazan: -
GENÇLİK KAVRAMI VE GENÇLİĞİN TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE SOSYAL BİR SINIF VE OLGU OLARAK ORTAYA ÇIKIŞINA ZEMİN HAZIRLAYAN TOPLUMSAL DEĞİŞME KOŞULLARI GENÇLİK KAVRAMININ TANIMI Gençlik, farklı disiplinlere göre tanımlanabilen inter-disipliner bir kavramdır. Genel olarak gençlik dönemi kronolojik açıdan 15-24 yaş aralığı içinde değerlendirilir. En genel anlamda ise gençlik, buluğa erme ile başlayan fizyolojik ve psikolojik değişmeyi içeren, bireyi sosyal olgunluğa hazırlayan bir yaş dönemi olarak tanımlanır. GENÇLERİN TARİHSEL SÜREÇTE SOSYAL BİR SINIF VE OLGU OLARAK ORTAYA ÇIKIŞI Gençlik,   Antik dönemden modernite toplumlarına kadar farklı sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik sosyo-politik şartlarda “çocukluk” ile “yetişkinlik” evresi arasındaki geçiş dönemini çok kısa yaşamıştır. Bireylerin çocukluk evresinden yetişkinliğe, çeşitli toplumsal süreçlerden ve bu toplumlardaki yetişkinliğe geçiş seremonilerinden yola çıkıldığı görülmüştür. Gençliğin, modernizm ile birlikte gele...
Devamı